Rebyu #92 -- Underpass nina Gerry Alanguilan, David Hontiveros, Budjette Tan, Oliver Pulumbarit, at Ian Sta. Maria, Kajo Baldisimo

Alanguilan, Gerry, David Hontiveros, Budjette Tan, Oliver Pulumbarit, Ian Sta. Maria, Kajo Baldisimo. Underpass: A Summit Media Graphic Anthology. Mandaluyong: Summit Publishing Co., 2009.

 

Ang Underpass ay koleksyon ng apat na magkakaibang komiks ng katatakutan at kababalaghan, na inilunsad noong 5th Philippine Annual Komiks Convention (KOMIKON).[1] Kinatha ito ng anim na batikang personalidad sa larangan ng komiks sa Pilipinas.

 

Ang unang kwento ay ang Sim ni Gerry Alanguilan. Ukol ito sa isang lalakeng aksidenteng nakapulot ng isang sim card sa dyip. Nang ipasok niya ito sa kanyang selpon ay biglang may tinig ng babae na nanghihingi sa kanya ng tulong mula sa isang kakaibang numero. Pinuntahan niya ang tahanan ng babae, at nagulantang nang malaman mula sa nanay nito na matagal nang patay ang naturang babae. Habang nasa tahanan siya ng nanay ng babae, biglang may ipinadala ang kakaibang numero na larawan – larawan ng protagonista na duguan at patay. Nagtapos ito sa senaryo kung saan nagkatotoo ang larawang kanyang natanggap.

 

Ang ikalawang kwento ay ang Judas’ Kiss nina David Hontiveros, Budjette Tan, at Oliver Pulumbarit. Umiinog naman ito sa kwento ng isang lalake na pinatay ang kanyang asawa’t nakababatang kapatid na lalake dahil nahuli niya itong nagtatalik (dating magnobyo ang kanyang asawa’t kapatid). Matagal na niyang alam ang ukol sa ugnayan ng dalawa, ngunit kalaunan lang niya isinagawa ang kanyang planong pagpatay. Hinalikan niya ang kanyang asawa bago siya magkunwaring aalis para sa trabaho, ngunit ang totoo ay huhulihin niyang nagtatalik ang dalawa. Itinago niya ang bangkay ng dalawa sa ilalim ng isang puno ng mangga. Kalaunan ay minulto siya ng kanyang pinatay sa pamamagitan ng paghalik nang paulit-ulit sa iba’t ibang bahagi ng kanyang katawan, bagay na ginagawa dati ng kanyang asawa sa kanya noong nabubuhay pa ito. Ngunit natuklasan niya kalaunan na ang gumagawa pala sa kanya nito ay hindi ang kanyang asawa bagkus ay ang kapatid niya. Ang ganitong homosekswal na parusang ipinataw sa kanya ay tila may kinalaman sa katotohanang ayaw niya sa bakla – na inilahad ng mga may-akda noong binanggit na tutol siya sa ginagawa ng kanyang anak na lalakeng nakikipagrelasyon sa mga mas nakatatandang kapwa lalake, kaya pinalayas niya ito dati.

 

Ang ikatlong kwento ay ang Katumbas nina Hontiveros at Ian Sta. Maria. Ukol ito kay Kadasig na ipinadala ni Ibu, ang dyosa ng kamatayan, upang kalabanin ang masasamang espiritu na naglalagalag at nanggugulo sa mundo ng mga tao. Ginagapi niya ng mga ito upang maihatid niya sa kabilang buhay. May pagkakatulad ang kwentong ito sa Trese (ang tanyag na komiks na ginawan ng anime sa Netflix), dahil ukol din ito sa isang superhero na nagpapanatili ng kapayapaan ng siyudad. Tulad rin ng Trese, humuhugot ito ng mga elemento mula sa mga kwentong bayan at inilalapat ito sa modernong urban na senaryo. Halimbawa, si Ibu (na lumitaw rin sa Trese) ay mula sa mitolohiyang Manobo.[2] Upang madala ang lagalag na espiritu sa kabilang buhay na pinaghaharian ni Ibu, dinadala ni Kadasig ang espiritu kay Manduyapit, na drayber ng dyip na naghahatid patungong kabilang buhay. Modernong representasyon ito sa sinaunang kapaniwalaan ng mga Pilipino, kung saan pinaniniwalaang ang kaluluwa ay inihahatid sa kabilang buhay sa pamamagitan ng pagsakay sa isang bangka. Marami pang ibang element ng kwento na nakaugat sa kalinangang Pilipino. Ang pangalan mismo ng bida na Kadasig ay isang salitang Cebuano, na isa sa mga katumbas sa Ingles ay enthusiasm.[3] Mayroon ding nakasulat sa braso ng ni Manduyapit na mga titik ng Baybayin. Sa kasalukuyan, isa nang serye ang kwento ni Kadasig na binubuo ng maraming komiks, na nilikha ni Hontiveros.

 

Ang ikaapat na kwento ay ang The Clinic na nilikha nina Budjette Tan at Kajo Baldisimo. Ukol ito sa artistang si Manilyn na nabuntis ng kanyang nobyo. Hinikayat ito ng kanyang manager na magsagawa ng aborsyon upang mapangalagaan ang imahe at trabaho nito. Dinala siya nito sa Venus Clinic ni Doktora Victoria. Sa dulo ng kwento, ipinakitang isa palang manananggal si Doktora Victoria, na kumakain sa sanggol ng mga artistang tumutungo sa kanyang klinika upang magpalaglag. Yamang sina Tan at Baldisimo ang lumikha rito, may pagkakatulad rin ito sa Trese. Naglalaman din ito ng mga nilalang mula sa mitolohiyang Pilipino (tulad ng mananaggal), na inilagay sa isang modernong senaryo (klinika). Sa katunayan, may reperensya sa Trese ang mismong kwento. Nabanggit ni Manilyn sa kwento ang bali-balita ukol sa isang babaeng pinatay ng tiyanak sa Magna Mall. Malinaw na reperensya ito sa “Case 7: Embrace of the Unwanted” na nasa Trese 2: Unreported Murders.[4] Ang The Clinic at Embrace of the Unwanted ay parehong ukol sa aborsyon.

 

Kung tutuusin, wala talagang malinaw na pising nag-uugnay sa apat na kwento, liban sa lahat ng ito nakapaloob sa genre ng katatakutang piksyon (horror fiction). Ginamit nila ang metapora ng “underpass” bilang simbolismo ng katatakutan, kababalaghan, misteryo, panganib, kadiliman, at lagusan sa kakaibang mundo ng kakaibang mga nilalang.

---

[1] Laurice Penamante, “Underpass: They Want to Scare You”, Oktubre 27, 2019, Spot.ph, matatagpuan sa https://bit.ly/3bx0Tv1, sinangguni noong Nobyembre 2, 2021.

[2] Karl Gaverza, “Everything You Need to Know About the Mythological Creatures in Trese”, Hunyo 14, 2021, Esquire, matatagpuan sa https://bit.ly/3EAvRiz, sinangguni noong Nobyembre 3, 2021.

[3] Tingnan ang websayt ng Binisaya.com, matatagpuan sa https://bit.ly/3bzzvNi, sinangguni noong Nobyembre 3, 2021.

[4] Budjette Tan at Kajo Baldisimo, Trese 2: Unreported Murders (Imus City, Cavite: 19^th Avenida Publishing House, 2021). Taong 2009 unang nailimbag ang akdang ito ng Visprint, Inc. bago ito muling ilimbag kalaunan ng Avenida.