Evangelista, Susan P., Rosalina Ora’a Fuentes, and Doreen G. Yu. Eds. Taipan: Stories about Lucio Tan. Antipolo City: Southeast Asian Interdisciplinary Development Institute Formation Center, 2007.
Isa sa mga
pangunahing layunin ng aklat ang mahumanisa ang imahe ni Lucio Tan, ibig
sabihin, gawing pangkaraniwang tao ang kanyang imahe. Isinagawa ito sa
pamamagitan ng paglalahad ng ilan niyang mga manerismo na nagpapakita ng
kanyang kapayakan tulad ng pagkahilig sa siomai, puto, lomi at daing,
paghuhugas ng kanyang sariling pinagkainan, personal na paghahain sa mga bisita,
pagdadala ng yellow paper sa lahat ng okasyon na sinusulatan niya ng mga
datos, hilig sa kasaysayang Tsino, paglalagay sa bulsa ng sando na pamalit niya
kapag pinagpawisan siya, at marami pang iba. Itinatampok din ng aklat ang mga
magagandang katangian ni Lucio Tan tulad ng kanyang pagiging payak,
kababaang-loob, paggalang sa mga magulang, habag sa mga nangangailangan,
pagiging matalino sa negosyo, kasipagan, at iba pa. Isinalaysay ng kanyang mga
kakilala ang samu’t sari niyang mga kawang-gawa sa pamamagitan ng mga proyekto
ng Tan Yan Kee Foundation. Ukol sa usapin ng kawang-gawa, may espesyal na tuon
ang aklat sa mga bagay na may kinalaman sa edukasyon (na makikita sa pangangasiwa
niya ng University of the East [UE] at Foundation for Upgrading the Standard of
Education [FUSE], paglalaan ng mga iskolarsyip, at pagbibigay ng donasyon sa
mga eskwelahan).
Lahat ng
ito ay nagsisilbing pangontra sa pampublikong imahe ni Lucio Tan bilang kroni (crony)
ni Marcos, tumatakas sa pagbubuwis, nang-aapi ng mga manggagawa, at gahamang
kapitalista. Para sa mga may-akda, ang ganitong mga imahe ni Lucio Tan na “crafted
by Philippine media has been unfair” (p.ii). Anila, magbabago ang ganitong
imahe ni Lucio Tan kung pakikinggan ang magagandang kwento ng mga taong
talagang malapit sa kanya.
Bagaman
mahalaga na pakinggan ang testimonya ng mga malapit sa isang taong
pinag-aaralan, kailangang tandaan na ang kasaysayan ay hindi lang naman umiinog
sa personal na relasyon ng isang pampublikong pigura, kundi sa kanyang epekto
sa mas malawak na lipunan. Halimbawa, maaaring makakuha tayo ng magagandang
testimonya ukol kay Pangulong Rodrigo Duterte mula sa kanyang asawa, mga anak,
mga kaibigan, at iba pang malalapit sa kanya, ngunit mas may tuon ang
kasaysayan sa kanyang mga polisiya na may malawak na implikasyon sa lipunan tulad
ng kanyang digma kontra droga kesa sa kanyang personal na buhay. Isa pang
halimbawa: maaaring si Adolf Hitler ay isang mabuting anak, asawa, ama at
kaibigan, ngunit hindi nito mabubura ang paghatol ng kasaysayan kay Hitler
bilang mamamatay-tao ng milyon-milyong Hudio.
Ganito rin
ang kaso ng buhay ni Lucio Tan. Kahit gaano pa karaming positibong testimonya
ang ihain ng kanyang mga kapamilya, mga kaibigan, at mga katrabaho, sa huli,
kasaysayan pa rin ang hahatol sa kanya ukol sa kung ano ang naging implikasyon
ng mga aksyon niya sa mas malawak na lipunang Pilipino. Kaya naman kailangang
maging maingat sa pagbasa ng mga aklat na tulad ng Taipan: The Stories about
Lucio Tan, na mala-hagiograpikong pagpipinta sa larawan ng isang tanyag na
negosyante. Nangangahulugan ito na kailangang basahin ang Taipan kaalinsabay
o kahanay ng ibang mga kritikal na batis ukol kay Lucio Tan, lalo na yaong
nakatutok sa kanyang pagiging kroni ni Ferdinand Marcos noong panahon ng Batas
Militar tulad ng Some are Smarter than Others: The History of Marcos’ Crony
Capitalism ni Ricardo Manapat,[1] at
“Power and Politics in the Philippine Banking Industry: An Analysis of State-Oligarchy
Relations” ni Paul Hutchcroft.[2]
[1] Ricardo Manapat, Some are Smarter than Others: The History of Marcos’ Crony
Capitalism, Annotated
Edition (Quezon City: Bughaw, 2020).
[2] Paul D.
Hutchcroft, “Power and Politics in the Philippine Banking Industry: An Analysis
of State-Oligarchy Relations”, Philippine Political Science Journal Vol.
18, Issue 37-38 (1994): 57-78.
No comments:
Post a Comment